بسم الله الرحمن الرحیم

بدانکه ارباب فقر می گفتند: هر درویشی که این چهار کلمه و چهار مقام خبر ندارد، لقمة فقیری خوردن و لباس فقیری پوشیدن و پوشانیدن بر وی روا نباشد، فردا روز قیامت در روبروی خدای تعالی شرمنده خواهد شد. نعوذ باالله منها.

اگر تو را پرسند که درویشی بر چند چیز است؟ جواب بگو: بر هشت چیز است.

کدام کدام؟ جواب بگو: چهار کلمه و چهار مقام:

اول مقام شریعت ناسوت است، مهتر جبرائیل می داند، کلمه شریعت می گوید: لا اله الا الله و محمد رسول الله.

دوم مقام طریقت ملکوت است، مهتر میکائیل می داند، کلمه طریقت می گوید: لا اله الا الله بعظمته، محمد رسول الله خلیفته.

سیوم مقام حقیقت جبروت است، مهتر اسرافیل کی داند، کلمه حقیقت گوید: لا اله الا الله بید قدرته، محمد رسول الله برسالته.

چهارم مقام معرفت لاهوت است، مهتر عزرائیل می داند، و کلمه معرفت می گوید: لا اله الا الله حقا حقا، محمد رسول الله صدقا صدقا.

قال النبی صلی الله علیه و سلم: الشریعه اقوالی، و الطریقه افعالی، والحقیقه احوالی، و المعرفه لبقاءالله تعالی.

دیگر بدانکه ارباب فقر گفته اند که، شریعت همچون درخت است و طریقت همچون شاخ و حقیقت همچون برگ است و معرفت همچون میوه است. اگر درخت نباشد، این هرسه کجا پیدا شود؟!

و شریعت همچون پوست است و طریقت همچون گوشت، حقیقت همچون استخوان و معرفت همچون مغز. اگر پوست نباشد، این هر سه چیز درمانده و خراب شود.

و شریعت همچون شیر است و طریقت همچون جغرات و حقیقت همچون مسکه است و معرفت همچون روغن است. اگر شیر نباشد، این هر سه چیز از کجا پیدا شود؟!

برخاستم و از رسول خدا پرسیدم: بهترین کارها در این ماه چیست؟
    فرمود: بهترین کارها در این ماه، پارسایی و دوری جستن از آن چیزهایی است که خدا حرام کرده است.

رسول خدا گریست...
گفتم: ای رسول خدا، چرا گریه می کنید؟ چه چیز شما را به گریه انداخت؟
    فرمود: یا علی از حادثه ای که در این ماه برای تو روی خواهد داد؛ گویی تو را می بینم در حالی که نماز می خوانی و با خدای خود نجوا می کنی، نگون بخت ترین و بدسرشت ترین همه مردمان می آید و با فرود آوردن ضربتی بر سرت، ریشت را به خونت رنگین می سازد.
گفتم: ای رسول خدا، آیا در آن حال دینم سالم است؟
    فرمود: آری در آن حال، دین تو سالم است.

یکی از بزرگان را به محفلی اندر همی ستودند و در اوصاف جمیلش مبالغه می کردند. سربرآورد و گفت:

        من آنم که من دانم.

شخصم به چشم عالمیان خوب منظر است/ وز خبث باطنم سر خجلت فتاده پیش

طاووس را به نقش و نگاری که هست خلق/ تحسین کنند و او خجل از پای زشت خویش